Ik ben Maarten van Klaveren en sinds 2006 werk ik als jobcoach bij Stam BV in Heerenveen. Ik werk in de regio Groningen en Drenthe. Ik begeleid ongeveer 32 mensen, meestal met een Autisme Spectrum Stoornis omdat ik daarin gespecialiseerd ben. Maar ik begeleid ook mensen met een andere beperking, lichamelijk of psychisch, bijvoorbeeld omdat ik vaste jobcoach ben bij twee grote werkgevers, de Rijksuniversiteit Groningen en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland in Assen. De meeste mensen die ik begeleid hebben al enige werkervaring, maar ik begeleid ook mensen naar werk toe die net van school komen of die al jaren thuis zitten.
Werken met bijzondere mensen
Ik vind het leuk om zinvol werk te doen en mensen te helpen die zelfstandig niet zo makkelijk een leuke baan vinden. Het is een vak waarin ik nooit uitgeleerd raak: ik kom altijd weer bijzondere mensen tegen met hun eigen sterke en zwakke punten en ik mag in de keuken kijken bij heel veel verschillende bedrijven en organisaties, wat ik heel interessant vind. Ik vind het ook mooi om concreet bezig te zijn met mensen. Mijn eerste baan was in de hulpverlening en dan zit je de hele dag in een kamertje problemen te bespreken. Nu ga ik op pad, breng ik mensen in een nieuwe omgeving en help ik alle partijen om praktisch problemen op te lossen. Het allermooiste is als ik mensen zie groeien en ze daardoor steeds beter in hun vel gaan zitten.
De rol van de jobcoach
Als jobcoach ben ik kort gezegd met twee dingen bezig: ik help mensen om passend werk te vinden en wanneer ze werk hebben, help ik hun en de werkgever om dat werk zo goed mogelijk te doen. Ik ben er dan als bemiddelaar tussen beide partijen, om te zien of ik hun verwachtingen op elkaar af kan stemmen.
"Ik heb hem toen gestimuleerd om een mail aan zijn team te sturen met een uitleg over zijn beperking"
Zo heb ik bijvoorbeeld onlangs een man met autisme geholpen aan ander werk, omdat zijn contract bij zijn vorige werkgever niet verlengd werd. Ik kijk zijn sollicitatiebrieven na, denk met hem mee over interessante bedrijven en ga met hem mee op sollicitatiegesprek.
Daarnaast heb ik onlangs iemand die ziek uitgevallen was geholpen met nadenken over hoe dat nu kwam. Hij had langzamerhand steeds moeilijkere klussen op zich genomen en hij kreeg van collega’s ook steeds meer vragen. Daar krijgt hij stress van en die mail heb ik vooraf voor hem bekeken en suggesties voor verbetering gedaan. Daarnaast heb ik zijn werkgever geadviseerd dat hij met zijn leidinggevende elke twee weken een gesprek moest hebben, om meer hulp te krijgen bij het bewaken van wat hij nu wel en niet zou oppakken. Nu durft hij veel meer zichzelf te zijn op de werkvloer en zijn grenzen aan te geven.
Luisteren en doorvragen
Wat ik vooral belangrijk vind, is dat zowel de mensen die ik begeleid als de werkgever zich gehoord voelt. Mijn werk begint met luisteren naar wat er aan de hand is en dat serieus nemen. Vervolgens is doorvragen belangrijk, want soms is niet direct duidelijk wat de oorzaak is van een probleem. Ik probeer mee te denken over een concrete oplossing en als die er niet is zal ik dat ook eerlijk zeggen. Tot slot: ik ben coach. Ik geef advies over wat ik denk dat verstandig is, maar uiteindelijk maken de werknemer en werkgever zelf hun eigen beslissingen.
Stakeholders
Ik heb altijd te maken met een groot aantal partijen. Ten eerste is er de opdrachtgever, vaak het UWV of een gemeente, die graag wil dat iemand duurzaam werk vindt en deels uit te uitkering komt. Daarnaast heb ik te maken met de werkgever, die behoefte heeft aan een werknemer die bepaald werk voor hem doet. Dan is er de werkzoekende of werknemer met een beperking. Die wil werk doen wat bij hem past. Ook zijn er soms nog andere partijen betrokken, zoals een uitzendbureau, een werving en selectiebureau of detacheringsbureau.
Maar ook de directe leidinggevende en collega’s zijn van invloed op hoe prettig iemand ergens kan werken. Indien nodig is er ook contact met de hulpverlening, iemands ouders of partner. Het liefst werkt iedereen op een goede manier met elkaar mee, zodat de kans op een duurzame plaats zo groot mogelijk wordt. De belangrijkste gesprekspartners zijn wel de werkgever en de werknemer.
Start van jobcoaching
Het kan op verschillende momenten starten. Als iemand nog thuis zit, kan er een Werkfit traject of traject naar werk aangevraagd worden bij het UWV of de gemeente. Dat kost de werkzoekende niets.
Coaching op de werkplek kan aangevraagd worden op het moment dat iemand met een proefplaatsing begint of een arbeidscontract krijgt. Een proefplaatsing is vaak een periode van 2 maanden waarin iemand eerst onbetaald kan wennen, om te zien of het een passende werkplek is. Ook coaching op de werkplek wordt weer betaald door het UWV of een gemeente. Soms betaalt een werkgever mij ook, of kiest iemand ervoor om de coaching zelf te betalen.
Het uurtarief van een jobcoach is per opdrachtgever verschillend, maar ligt rond de € 90,-.
Zoektocht naar een passende baan
Bij het vinden van een passende baan begin ik eerst met een kennismaking, om te horen waar iemand goed in is en waar hij moeite mee heeft. Daarna denk ik mee over werkrichtingen waarvoor hij interesse heeft en welke aanpassingen hem helpen om dat werk goed te kunnen doen. Dat kan bijvorobeeld gaan over kortere werkdagen maken, een kleine, rustige kamer of bepaalde taken niet doen waar iemand veel stress van krijgt.
Daarna maken we afspraken over wie wat doet: soms kan een werkzoekende prima zelf solliciteren en doet hij dat zelf. Soms neem ik dat van hem over, kijk ik naar geschikte vacatures en neem ik contact op met een potentiële werkgever. Soms kom ik zelf met vacatures die bij ons binnenkomen.
k ga mee op sollicitatiegesprek om voorlichting te geven over iemands beperkingen en over de voorzieningen die ter compensatie mogelijk zijn. Ik help met het papierwerk rond bijvoorbeeld het aanvragen van loondispensatie en jobcoaching. Wanneer er belemmeringen thuis zijn om aan het werk te gaan, dan help ik mee om die op te lossen of zoek ik mee naar een andere partij die daarbij kan helpen.
"Ik ga mee op sollicitatiegesprek om voorlichting te geven over iemands beperkingen en over de voorzieningen die ter compensatie mogelijk zijn"
Als iemand daadwerkelijk gaat starten, licht ik de werkgever zo goed mogelijk van tevoren in over wat iemands sterke en zwakke punten zijn en wat hij nodig heeft om goed te kunnen functioneren. Ik probeer de werknemer een zo goed mogelijk beeld te geven van wat de werkgever van hem verwacht. Om de week of paar weken kom ik langs om te bespreken hoe het loopt en mee te denken over eventuele problemen. Als er in de thuissituatie belemmeringen zijn, pak ik dit samen met de werknemer op.
Meerwaarde van een jobcoach
Ik geef voorlichting over iemands beperkingen, wat hij wel en niet goed kan. Ik vertel wat passende taken zijn, welke begeleiding hij nodig heeft en hoe hij het beste leert. Als er problemen zijn, denk ik mee over een oplossing. Ik help met de formulieren rond het in dienst nemen van iemand met een arbeidsbeperking. Vaak ligt het probleem in de communicatie, en ben ik een soort vertaler tussen beide partijen, die aan beide uitlegt wat de ander bedoelt.
Ik vraag ook soms om geduld, omdat mensen met een beperking vaak meer tijd nodig hebben om te wennen en dingen onder de knie te krijgen. Ik pak de problemen thuis op, zodat de collega of leidinggevende zich daar niet druk over hoeft te maken. Vaak ben ik een houvast voor beide partijen voor wanneer iets moeilijk loopt.
Talent een podium geven
Dit zijn mensen met talenten, soms met hele bijzondere talenten. Dat is het belangrijkste, alleen hebben ze soms een iets aangepaste omgeving nodig om goed te functioneren. Doordat ze open zijn over wat ze wel en niet kunnen, doorbreken ze een cultuur waarin iedereen zijn zwakke punten verbloemt en niemand voor elkaar zorgt. Dat kan voor een organisatie heel gezond zijn.
Daarnaast zijn ze vanwege de loondispensatie vaak wat goedkoper en loopt een werkgever ook minder risico op ziektekosten door iemand met een beperking in dienst te nemen. Maar het belangrijkste is: het is heel bevredigend om iemand tot bloei te zien komen op de werkvloer.
Binnen grote organisaties ben ik ook nog wel eens bezig met allerlei bureaucratische belemmeringen oplossen. Wanneer verschillende mensen verantwoordelijk zijn voor iemands aansturing of beslissingen over zijn werk, wordt het heel onduidelijk voor diegenen. Dan probeer ik ernaar te streven dat er 1 duidelijke mentor is. Ook een werkgever heeft er belang bij dat de organisatie minder bureaucratisch wordt.
De juiste persoon op de juiste plek!
"Het vinden van een vaste baan is vaak het belangrijkste doel in hun leven"
Voor mij is het altijd heel bevredigend als iemand dan een succesvolle duurzame werkplek vindt. Soms ben ik ook lang aan het puzzelen, past een werkplek steeds niet, maar daardoor leer ik iemand steeds beter kennen en kan ik na een mislukking een beter passende plek zoeken. Ik vind het heel mooi om iemand langere tijd te begeleiden, door allerlei crises heen te leiden om uiteindelijk te zien dat iemand steeds meer kan en durft.
Voor de mensen die ik begeleid is het vinden van een vaste baan vaak het belangrijkste doel in hun leven. Dat geeft ze rust en zekerheid, een bevestiging dat ze iets kunnen. Ze zijn vaak niet zo gebaat bij tijdelijk werk “om nieuwe vaardigheden op te doen”, want dan moeten ze weer op zoek en op een nieuwe plek opnieuw zichzelf bewijzen. Wel is het soms noodzakelijk om eerst te ervaren wat een bepaalde baan inhoudt voordat duidelijk is of het werk past, en dan kan het na een tijdelijk contract ook goed zijn om te stoppen.
De impact van passend en duurzaam werk
Bijna alle mensen die ik begeleid zijn heel erg gemotiveerd voor werk en komen juist op het werk tot bloei. Werk geeft hun structuur. Soms hebben ze weinig hobby’s of sociale contacten omdat dit voor hun te onduidelijk is, terwijl ze juist heel goed zijn in het afhandelen van duidelijke taken en dat ook heel bevredigend vinden.
Vaak hebben ze in het verleden ervaren dat ze op school of op eerdere werkplekken net niet mee konden komen, niet goed genoeg waren. Op het moment dat ze merken dat ze ergens wel goed kunnen werken, betekent dat heel veel voor hun zelfbeeld.
Passend werk met een vast contract is heel belangrijk voor hun eigenwaarde. Ik zie mensen daardoor ook op andere vlakken tot bloei komen, zoals dat ze opeens meer sociale contacten aangaan, een relatie krijgen of een huis kopen.
Normale dingen voor iedereen, maar zonder structuur van het werk was ze dat niet gelukt. Ik ervaar dat als zonde, talent wat we verspillen en thuis op de bank laten zitten, omdat we niet de investering willen doen om voor iemand passend werk te zoeken en omdat sommige werkgevers niet hun eisen willen aanpassen.
"Passend werk met een vast contract is heel belangrijk voor hun eigenwaarde!"
Overigens heb ik met een aantal grote overheidsorganisaties hierin zeer goede ervaringen: ze denken mee over hoe werk passend gemaakt kan worden en staan open voor een vast contract, wanneer iemand laat zien dat hij goed functioneert. Ik ben er heel blij mee dat steeds meer (overheids)organisaties hier open voor staan.